Bảng xếp hạng chỉ số IQ mới nhất của các loài động vật, thú nuôi phổ biến

Giới Tính Tuổi Teen Read More

Chỉ số IQ không chỉ là thước đo dành riêng cho con người – thế giới động vật cũng đầy rẫy những cá thể sở hữu trí tuệ vượt trội. Từ những con tinh tinh biết dùng công cụ, cá heo giao tiếp bằng ngôn ngữ đặc biệt đến những chú chó học lệnh nhanh như chớp, trí thông minh động vật luôn khiến giới khoa học và người yêu thú cưng kinh ngạc. Bài viết này tổng hợp bảng xếp hạng chỉ số IQ tương đối của nhiều loài động vật và thú nuôi, dựa trên nghiên cứu hành vi, khả năng giải quyết vấn đề, ghi nhớ, và giao tiếp xã hội. Bảng xếp hạng chỉ số IQ mới nhất của các loài động vật, thú nuôi phổ biến Read More

Các loài động vật nói chung

Bảng dưới đây liệt kê IQ tương đối của một số loài động vật, sắp xếp từ thông minh cao đến thấp dựa trên kết quả nghiên cứu và quan sát về năng lực nhận thức của chúng. Loài IQ Ước Tính Tương Đương Độ Tuổi Khả Năng Nổi Bật Tinh tinh 80-90 4-5 tuổi Loài khỉ gần người nhất (chung 99% DNA), biết sử dụng công cụ (từ năm 1960) và có khả năng tư duy mạnh. Tinh tinh vượt trội trong các trò chơi trí nhớ. Khỉ Bonobo 75-85 4-5 tuổi Khỉ Bonobo giao tiếp bằng cử chỉ, giải quyết tình huống xã hội tinh vi và hợp tác rất tốt. Chúng thường chia sẻ thức ăn và hỗ trợ lẫn nhau mà không cần ép buộc. Khỉ đột 70-80 3-4 tuổi Koko – khỉ đột nổi tiếng – có thể dùng >1.000 ký hiệu ngôn ngữ ký hiệu, hiểu hàng nghìn từ nói và biết dùng công cụ. Khỉ đột có trí nhớ tốt và giải quyết vấn đề hiệu quả. Đười ươi 75-85 4-5 tuổi Đười ươi (Pongo) là giống vượn lớn thông minh; ví dụ, một cá thể tên Chantek học được ngôn ngữ ký hiệu và thậm chí tự đặt ra ký hiệu mới. Nghiên cứu cho thấy đười ươi biết dạy con cái về khái niệm nguy hiểm trước khi nó xảy ra. Cá heo bờm 70-80 3-4 tuổi Cá heo sống trong bầy phức tạp, hiểu khái niệm trừu tượng, sử dụng công cụ và giải quyết vấn đề. Chúng có tỷ lệ kích thước não/cơ thể cao và có khả năng tự nhận diện qua gương. Cá voi sát thủ 75-85 4-5 tuổi Orca có bộ não lớn chỉ sau cá voi tinh (sperm whale), sở hữu ngôn ngữ bầy đàn phức tạp. Chúng có kỹ năng giải quyết vấn đề ưu việt, có văn hóa truyền dạy kiến thức và đôi khi “chơi khăm” con người. Voi 60-70 3-4 tuổi Voi có bộ não lớn nhất trên cạn, trí nhớ phi thường và cảm xúc sâu sắc (giúp đỡ đồng loại, thương tiếc khi mất mát). Chúng biết dùng công cụ, giải quyết nhiệm vụ và thậm chí vượt qua bài kiểm tra gương về tự nhận thức. Lợn 45-55 2-3 tuổi Lợn rất lanh lợi và dễ huấn luyện; IQ của chúng được cho cao hơn nhiều so với chó. Lợn con mới 6 tuần tuổi đã hiểu ý tưởng “phản chiếu trong gương” – điều trẻ em phải mất vài tháng mới làm được. Bạch tuộc 50-60 2-3 tuổi Bạch tuộc có ~500 triệu nơ-ron, là loài thân mềm thông minh nhất. Chúng tháo cúc áo, mở nắp lọ từ bên trong, sử dụng công cụ, nhận diện con người và thậm chí chơi đùa lừa người chăm nuôi. Vẹt xám châu Phi 50-60 2-3 tuổi Vẹt xám (loài vẹt cảnh) bắt chước tiếng người và ghi nhớ lâu. Một con vẹt xám tên Griffin đã vượt qua sinh viên Đại học Harvard trong bài kiểm tra trí nhớ hình ảnh, cho thấy năng lực nhận thức tương đương trẻ em vài tuổi. Quạ 45-55 2-3 tuổi Quạ và họ hàng (raven) là các loài chim cực kỳ thông minh: biết tạo và sử dụng công cụ, giải quyết câu đố, ghi nhớ khuôn mặt người và các sự kiện. Bộ não của quạ chứa lượng nơ-ron tương đương với nhiều loài khỉ. Bồ câu 25-35 1.5-2 tuổi Bồ câu có trí nhớ và thị giác xuất sắc. Chúng có thể nhận diện chữ cái, phân biệt danh mục vật thể và tự nhận diện mình trong gương sau khi được huấn luyện. Xem thêm: IQ trung bình của con người: Những sự thật khoa học bạn cần biết Read More

Các loài thú nuôi phổ biến

Bảng dưới đây so sánh IQ tương đối của các loài thú cưng thông dụng, cùng các quan sát về khả năng học hỏi và giải quyết vấn đề của từng loài. Loài IQ Ước Tính Tương Đương Độ Tuổi Khả Năng Nổi Bật Chó Border Collie (giống chăn cừu) 40-50 2-2.5 tuổi Giống chó Border Collie đứng đầu về trí thông minh: cực nhanh nhẹn và sắc bén, học lệnh và nhiệm vụ mới dễ dàng. Chó Poodle 35-45 2-2.5 tuổi Chó Poodle xếp thứ hai về trí thông minh; chúng ham học hỏi, vui vẻ hợp tác và huấn luyện rất nhanh. Chó Golden Retriever 35-45 2-2.5 tuổi Golden Retriever cũng rất thông minh: trung thành, bắt lệnh nhanh và luôn sẵn lòng làm vừa lòng chủ nhân. Mèo 30-40 1.5-2 tuổi Mèo có trí nhớ dài hạn phát triển, có thể phân biệt số lượng và rất nhạy với tín hiệu xã hội của con người. Chúng hình thành mối gắn kết với chủ. Chim vẹt xám châu Phi (vẹt cảnh) 50-60 2-3 tuổi Vẹt cảnh (chẳng hạn vẹt xám) rất thông minh, ghi nhớ từ vựng ấn tượng và hiểu các khái niệm trừu tượng; chúng có thể học hỏi nhanh các bài học bằng hình ảnh. Chim sáo châu Âu 35-45 2-2.5 tuổi Một nghiên cứu cho thấy chim sáo châu Âu có thể hiểu các cấu trúc ngôn ngữ lồng nhau (đệ quy) như trong ngôn ngữ người, thể hiện tư duy trừu tượng cao. Cá cảnh (ví dụ: cá vàng, cá neon) 15-25 1-1.5 tuổi Cá cảnh thường có IQ ở mức trung bình. Nhiều loài cá có khả năng ghi nhớ lịch ăn, học đường đi và giải mê cung đơn giản. Ví dụ, cá vàng có thể học ghi nhớ đường đi để tìm thức ăn. Chuột 30-40 1.5-2 tuổi Chuột nuôi rất nhanh nhẹn và thông minh; chúng có khả năng học mê cung và nhiệm vụ nhanh. Một nghiên cứu cho thấy chuột điều hướng mê cung phức tạp cực nhanh, tương đương kết quả của con người sau vài lần thử. Thỏ 20-30 1-1.5 tuổi Thỏ có khả năng học hỏi tốt các thói quen: chúng nhanh chóng nhớ lịch ăn uống (sáng tối) và có thể nhận biết tên mình khi được huấn luyện, cho thấy trí nhớ thời gian và học hỏi ở mức khá. Chuột lang 25-35 1.5-2 tuổi Chuột lang rất xã hội và thông minh. Nghiên cứu cho thấy chuột lang nhà giải quyết bài thi mê cung nước (Morris maze) nhanh hơn chuột lang hoang dã, chứng tỏ khả năng học tập và tư duy nhanh nhẹn. Xem thêm: IQ trung bình của người Việt Nam : Khám phá thực trạng và tiềm năng phát triển Dù không thể đo lường IQ động vật bằng con số tuyệt đối như con người, nhưng hành vi và phản ứng học hỏi của chúng lại cho thấy mức độ nhận thức rất phong phú. Tinh tinh, cá heo hay quạ – những loài sống trong môi trường tự nhiên – cho thấy tiềm năng trí tuệ logic tuyệt vời. Trong khi đó, chó, mèo và nhiều thú cưng thân thuộc không chỉ thông minh mà còn biết cách tương tác cảm xúc với con người. Việc hiểu rõ chỉ số IQ và khả năng của các loài này giúp chúng ta nuôi dưỡng, tôn trọng và khai thác tiềm năng của chúng một cách nhân văn hơn. Nguồn: Tổng hợp từ các nguồn đáng tin cậy như nghiên cứu khoa học, tài liệu học thuật và các chuyên gia động vật học, nghiên cứu khoa học và quan sát về hành vi động vật: Study Measuring Canine Intelligence Ranks Breeds as the Smartest 32 of the world’s smartest animals Top 30 Smartest Animals in the World Read More

Loài	IQ Ước Tính	Tương Đương Độ Tuổi	Khả Năng Nổi Bật
Tinh tinh	80-90	4-5 tuổi	Loài khỉ gần người nhất (chung 99% DNA), biết sử dụng công cụ (từ năm 1960) và có khả năng tư duy mạnh. Tinh tinh vượt trội trong các trò chơi trí nhớ.
Khỉ Bonobo	75-85	4-5 tuổi	Khỉ Bonobo giao tiếp bằng cử chỉ, giải quyết tình huống xã hội tinh vi và hợp tác rất tốt. Chúng thường chia sẻ thức ăn và hỗ trợ lẫn nhau mà không cần ép buộc.
Khỉ đột	70-80	3-4 tuổi	Koko – khỉ đột nổi tiếng – có thể dùng >1.000 ký hiệu ngôn ngữ ký hiệu, hiểu hàng nghìn từ nói và biết dùng công cụ. Khỉ đột có trí nhớ tốt và giải quyết vấn đề hiệu quả.
Đười ươi	75-85	4-5 tuổi	Đười ươi (Pongo) là giống vượn lớn thông minh; ví dụ, một cá thể tên Chantek học được ngôn ngữ ký hiệu và thậm chí tự đặt ra ký hiệu mới. Nghiên cứu cho thấy đười ươi biết dạy con cái về khái niệm nguy hiểm trước khi nó xảy ra.
Cá heo bờm	70-80	3-4 tuổi	Cá heo sống trong bầy phức tạp, hiểu khái niệm trừu tượng, sử dụng công cụ và giải quyết vấn đề. Chúng có tỷ lệ kích thước não/cơ thể cao và có khả năng tự nhận diện qua gương.
Cá voi sát thủ	75-85	4-5 tuổi	Orca có bộ não lớn chỉ sau cá voi tinh (sperm whale), sở hữu ngôn ngữ bầy đàn phức tạp. Chúng có kỹ năng giải quyết vấn đề ưu việt, có văn hóa truyền dạy kiến thức và đôi khi “chơi khăm” con người.
Voi	60-70	3-4 tuổi	Voi có bộ não lớn nhất trên cạn, trí nhớ phi thường và cảm xúc sâu sắc (giúp đỡ đồng loại, thương tiếc khi mất mát). Chúng biết dùng công cụ, giải quyết nhiệm vụ và thậm chí vượt qua bài kiểm tra gương về tự nhận thức.
Lợn	45-55	2-3 tuổi	Lợn rất lanh lợi và dễ huấn luyện; IQ của chúng được cho cao hơn nhiều so với chó. Lợn con mới 6 tuần tuổi đã hiểu ý tưởng “phản chiếu trong gương” – điều trẻ em phải mất vài tháng mới làm được.
Bạch tuộc	50-60	2-3 tuổi	Bạch tuộc có ~500 triệu nơ-ron, là loài thân mềm thông minh nhất. Chúng tháo cúc áo, mở nắp lọ từ bên trong, sử dụng công cụ, nhận diện con người và thậm chí chơi đùa lừa người chăm nuôi.
Vẹt xám châu Phi	50-60	2-3 tuổi	Vẹt xám (loài vẹt cảnh) bắt chước tiếng người và ghi nhớ lâu. Một con vẹt xám tên Griffin đã vượt qua sinh viên Đại học Harvard trong bài kiểm tra trí nhớ hình ảnh, cho thấy năng lực nhận thức tương đương trẻ em vài tuổi.
Quạ	45-55	2-3 tuổi	Quạ và họ hàng (raven) là các loài chim cực kỳ thông minh: biết tạo và sử dụng công cụ, giải quyết câu đố, ghi nhớ khuôn mặt người và các sự kiện. Bộ não của quạ chứa lượng nơ-ron tương đương với nhiều loài khỉ.
Bồ câu	25-35	1.5-2 tuổi	Bồ câu có trí nhớ và thị giác xuất sắc. Chúng có thể nhận diện chữ cái, phân biệt danh mục vật thể và tự nhận diện mình trong gương sau khi được huấn luyện.

Loài	IQ Ước Tính	Tương Đương Độ Tuổi	Khả Năng Nổi Bật
Chó Border Collie (giống chăn cừu)	40-50	2-2.5 tuổi	Giống chó Border Collie đứng đầu về trí thông minh: cực nhanh nhẹn và sắc bén, học lệnh và nhiệm vụ mới dễ dàng.
Chó Poodle	35-45	2-2.5 tuổi	Chó Poodle xếp thứ hai về trí thông minh; chúng ham học hỏi, vui vẻ hợp tác và huấn luyện rất nhanh.
Chó Golden Retriever	35-45	2-2.5 tuổi	Golden Retriever cũng rất thông minh: trung thành, bắt lệnh nhanh và luôn sẵn lòng làm vừa lòng chủ nhân.
Mèo	30-40	1.5-2 tuổi	Mèo có trí nhớ dài hạn phát triển, có thể phân biệt số lượng và rất nhạy với tín hiệu xã hội của con người. Chúng hình thành mối gắn kết với chủ.
Chim vẹt xám châu Phi (vẹt cảnh)	50-60	2-3 tuổi	Vẹt cảnh (chẳng hạn vẹt xám) rất thông minh, ghi nhớ từ vựng ấn tượng và hiểu các khái niệm trừu tượng; chúng có thể học hỏi nhanh các bài học bằng hình ảnh.
Chim sáo châu Âu	35-45	2-2.5 tuổi	Một nghiên cứu cho thấy chim sáo châu Âu có thể hiểu các cấu trúc ngôn ngữ lồng nhau (đệ quy) như trong ngôn ngữ người, thể hiện tư duy trừu tượng cao.
Cá cảnh (ví dụ: cá vàng, cá neon)	15-25	1-1.5 tuổi	Cá cảnh thường có IQ ở mức trung bình. Nhiều loài cá có khả năng ghi nhớ lịch ăn, học đường đi và giải mê cung đơn giản. Ví dụ, cá vàng có thể học ghi nhớ đường đi để tìm thức ăn.
Chuột	30-40	1.5-2 tuổi	Chuột nuôi rất nhanh nhẹn và thông minh; chúng có khả năng học mê cung và nhiệm vụ nhanh. Một nghiên cứu cho thấy chuột điều hướng mê cung phức tạp cực nhanh, tương đương kết quả của con người sau vài lần thử.
Thỏ	20-30	1-1.5 tuổi	Thỏ có khả năng học hỏi tốt các thói quen: chúng nhanh chóng nhớ lịch ăn uống (sáng tối) và có thể nhận biết tên mình khi được huấn luyện, cho thấy trí nhớ thời gian và học hỏi ở mức khá.
Chuột lang	25-35	1.5-2 tuổi	Chuột lang rất xã hội và thông minh. Nghiên cứu cho thấy chuột lang nhà giải quyết bài thi mê cung nước (Morris maze) nhanh hơn chuột lang hoang dã, chứng tỏ khả năng học tập và tư duy nhanh nhẹn.