Thuốc glucocorticoid thường được sử dụng để đẩy nhanh sự phát triển phổi của bào thai trong trường hợp thai phụ có nguy cơ đẻ non, giúp đứa trẻ có thể sống sót khi chào đời, có thể ảnh hưởng tới não và hành vi của đứa trẻ khi sinh ra và cả con của đứa trẻ đó trong tương lai.
Tạp chí New Scientist cho biết, các nhà nghiên cứu của trường Đại học Toronto đã tiêm thuốc glucocorticoid cho những con chuột lang đang mang thai. Và họ phát hiện, các vấn đề về hành vi như quá hiếu động, không chỉ xuất hiện ở con của con vật đó mà còn tiếp tục thể hiện ở thế hệ tiếp theo – cháu của những con chuột được dùng thuốc glucocorticoid.
Thai nhi thường nằm trong bụng mẹ 40 tuần trước khi chào đời, nhưng một số bé có thể sống sót nếu chúng sinh sớm 15-16 tuần. Tuy nhiên, phổi của chúng thiếu một chất có tên gọi chất có hoạt tính bề mặt để thở mà không cần trợ giúp.
Từ những năm 1970, các bác sĩ đã tiêm cho những thai phụ có nguy cơ đẻ non thuốc glucocorticoid tổng hợp, như betamethasone để tăng nhanh quá trình phát triển của phổi và tăng khả năng sống sót của đứa bé trong bụng.
Những loại thuốc này đã được chứng minh rất có hiệu quả – chỉ một liều có thể giảm tỉ lệ tử vong ở những trẻ sinh non tới 40%.
Các bác sĩ tin rằng, thuốc glucocorticoid hoạt động tốt nhất khi được uống trong vòng một tuần trước khi sinh – do đó một đứa trẻ không bị sinh non như dự kiến có thể phải tiếp xúc với các liều glucocorticoid lặp lại.
Các nhà khoa học của trường Đại học Toronto đã chọn các con chuột để thí nghiệm vì chúng có nhau thai giống với người.
Các con chuột tham gia thí nghiệm được tiêm ba liều betamethasone bằng nhau và so sánh chúng với nhóm chuột được tiêm ba liều dung dịch muối hoặc không tiêm gì cả.
Kết quả, con của những con chuột được tiêm thuốc có biểu hiện hành vi bất thường so với những nhóm khác.
Điều này hoàn toàn phù hợp với nghiên cứu trước đây cho rằng con của những bà mẹ có nguy cơ sinh non đã sử dụng thuốc betamethasone cũng có dấu hiệu hiếu động thái quá. Hơn thế nữa, thuốc còn có tác hại tới cả thế hệ thứ ba, cháu của những thai phụ đã dùng thuốc betamethasone.
Khi thế hệ thứ hai (con) – là con cái – giao phối với các con đực khoẻ mạnh, con của chúng (thế hệ thứ ba – cháu) cũng có dấu hiệu bất thường về hành vi và sinh lý học.
Theo các nhà nghiên cứu, thuốc betamethasone gây hậu quả tới nhiều thế hệ.
Lợi ích có giá trị hơn nguy cơ
Giáo sư Henry Halliday, một chuyên gia y tế tại Bệnh viện Sản khoa Hoàng gia của Belfast, nói, sử dụng betamethasone giúp giảm nguy cơ tử vong ở những trẻ sinh non.
Tuy nhiên, ông cũng cho rằng, chưa có bằng chứng rõ rằng cho thấy uống nhiều lần thuốc betamethasone có hiệu quả hơn một liều – và một số bằng chứng từ các nghiên cứu trên người cho thấy, dùng nhiều lần thuốc steroid ảnh hưởng tới sự phát triển của bào thai và hành vi của đứa bé sau này.
“Steroid là những thuốc có tác dụng mạnh và trên khắp cơ thể. Nếu dùng thuốc này, con người nên cân nhắc cẩn thận về nguy cơ và lợi ích của nó. Nhưng trong trường hợp thai phụ bị đe doạ đẻ non trước 34 tuần thai nghén, lợi ích của thuốc này rõ ràng nhiều hơn hẳn nguy cơ mà nó đem lại.” – Giáo sư Henry Halliday nói.
(Nguồn: BBC, Netnam)
