Mụn. Kinh nguyệt. Áp lực phải dùng chất kích thích, uống rượu hay hút thuốc. Chỗ thì lớn lên quá nhanh, chỗ thì mãi chẳng chịu phát triển. Tuổi teen có quá nhiều thứ xảy ra xoay quanh sức khỏe. Vì thế việc có một đội ngũ y tế hiểu rõ giai đoạn này là rất quan trọng.
Bác sĩ chuyên khoa y học vị thành niên có thêm đào tạo về các vấn đề y tế và cảm xúc mà nhiều bạn trẻ gặp phải. Họ được dạy để xử lý các chủ đề như sức khỏe sinh sản, chất gây nghiện, rối loạn ăn uống, kinh nguyệt không đều, thay đổi tâm trạng, câu hỏi về bản dạng giới, và cả những rắc rối ở nhà hoặc ở trường.
Những người này có thể là bác sĩ hoặc các chuyên gia y tế khác (như y tá thực hành) làm việc cùng bác sĩ để chăm sóc bệnh nhân.
Gặp bác sĩ chuyên khoa y học vị thành niên là bước chuyển tốt để bạn đi từ thời thơ ấu — khi bố mẹ kiểm soát việc chăm sóc sức khỏe — sang tuổi trưởng thành, nơi bạn tự quản lý sức khỏe và đời sống của mình.
Nhiều bác sĩ trong lĩnh vực này còn cung cấp dịch vụ phụ khoa, bao gồm cả khám vùng chậu khi cần. Nhờ vậy, thay vì phải gặp hai bác sĩ khác nhau, nhiều bạn nữ có thể chỉ cần gặp một bác sĩ y học vị thành niên là đủ.
Làm sao để tìm — và nếu không tìm được thì sao?
Hãy bắt đầu bằng cách hỏi bác sĩ nhi của bạn — hoặc y tá trường, hoặc giáo viên sức khỏe — để được giới thiệu. Nếu bạn sống gần thị trấn lớn thì sẽ dễ tìm hơn. Còn nếu không có ai ở khu vực bạn sống, bác sĩ nhi, bác sĩ gia đình hoặc bác sĩ nội tổng quát vẫn có kiến thức về sức khỏe tuổi teen (dù đôi khi họ sẽ gửi bạn đến chuyên khoa phù hợp).
Nếu bạn khám bác sĩ nhi hay bác sĩ gia đình, hãy xin thêm thời gian tư vấn khi đặt lịch. Hoặc yêu cầu lịch khám cuối ngày. Chuẩn bị sẵn danh sách câu hỏi và những điều bạn lo lắng cũng là cách giúp buổi khám hiệu quả hơn.
Dù bạn chọn gặp bác sĩ nào, hãy cởi mở và trung thực về những vấn đề mình lo. Bác sĩ chỉ có thể giúp khi họ biết chuyện gì đang xảy ra. Có thể khó để nói về những chủ đề như chất gây nghiện hoặc các “vấn đề dưới đó”, nhưng nhân viên y tế đã quen với chuyện này và họ không phán xét — với họ, mọi thứ đều là y khoa.
Một bác sĩ tốt sẽ khiến bạn cảm thấy thoải mái. Nếu bác sĩ không có đủ thời gian lắng nghe bạn hoặc có thái độ giáo điều, đã đến lúc tìm người phù hợp hơn.
Một buổi khám điển hình diễn ra như thế nào?
Khi gặp bác sĩ y học vị thành niên, thường bạn sẽ dành nhiều thời gian trò chuyện hơn so với các buổi khám trước đây. Đặc biệt là trong lần khám đầu tiên. Bạn có thể nói về những chuyện chẳng liên quan trực tiếp đến lý do bạn đến khám.
Việc trò chuyện như vậy giúp bác sĩ hiểu rõ bối cảnh của bạn, để họ có thể đưa ra lời khuyên và hướng điều trị phù hợp với nhu cầu riêng. Tùy vào lý do bạn đến, bạn có thể sẽ được khám thực thể.
Các bác sĩ chuyên khoa này thường cố gắng dành một khoảng thời gian trò chuyện riêng với bệnh nhân. Điều đó giúp hai bên trao đổi về những điều mang tính riêng tư mà không có người nhà trong phòng. Một số bác sĩ còn cho phép bạn tự đặt và tự đến khám mà không cần người lớn đi cùng.
Một số bác sĩ có lịch làm việc linh hoạt, cho phép họ dành thời gian cần thiết cho bệnh nhân. Nhưng nếu bạn có nhiều câu hỏi, cứ mạnh dạn nói trước khi đặt lịch khám.
Việc khám sức khỏe định kỳ vẫn quan trọng như hồi còn nhỏ, để giữ bạn khỏe mạnh bây giờ và sau này. Các bác sĩ y học vị thành niên hiểu rõ điều đó — và họ luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn.
